Hoe werkt lucht- en waterkoeling?

Er zijn twee verschillende manieren om je processor te koelen, namelijk met het verplaatsen van lucht en met het verplaatsen van koelvloeistof. Er zijn meningen over wat beter is, maar dat laten we in deze blog buiten beschouwing. We duiken dieper in op de twee typen koeling en vertellen hoe het werkt.

Waarom koel je een processor?​

Een processor heeft een heel klein oppervlak wat erg veel stroom ontvangt en daarom erg heet kan worden. Wanneer een processor heet wordt en deze hitte niet afgevoerd kan worden schakelt de processor zichzelf uit. Hoeveel wattage je processor verbruikt wordt uitgedrukt in TDP (Thermal Design Power). Hoe hoger dit getal, hoe meer watt er wordt omgezet in warmte. De TDP is een eis die wordt gesteld aan de koeling van de processor.

Om te voorkomen dat je last krijgt van Thermal Throttling koel je de processor zodat deze binnen normale werktemperaturen blijft en zichzelf niet afsluit. Er zijn twee manieren om dit te doen, met het verplaatsen van lucht (luchtkoeler) en het verplaatsen van koelvloeistof (waterkoeler).

Wat is koelpasta?​

Je kunt zowel een waterkoeler als luchtkoeler niet direct op de processor plaatsen. Als je dit wel doet, kan de hitte niet goed worden geleid en zal de processor alsnog oververhit raken. Je dient hiervoor koelpasta te plaatsen op de processor wat vervolgens een verbinding maakt met de water- of luchtkoeler. Het zorgt ervoor dat er thermische geleidbaarheid ontstaat en dat de processor gekoeld kan worden.

Er zijn verschillende manieren hoe je koelpasta kunt toepassen op de processor, het is ten alle tijden belangrijk dat je niet teveel of te weinig koelpasta gebruikt. Er zijn talloze tests over wat de beste manier van plaatsen is en in sommige gevallen zien we temperatuurverschillen van 1% tot 3%. Hieronder een aantal voorbeelden van de meest voorkomende manieren om koelpasta op een processor te plaatsen.

Wat is luchtkoeling?​

Het koelen van de processor door het verplaatsen van lucht is de meest voorkomende manier en zie je terug bij veel desktops. Grote kans dat jouw computer op kantoor, school of zelfs je eigen desktop met lucht gekoeld wordt. Maar hoe werkt luchtkoeling nou precies?

Op de processor wordt een koeler gemonteerd, met daartussen koelpasta. Een luchtkoeler bestaat uit een (groot) metalen blok wat we de heatsink noemen en één of twee, soms zelfs drie fans. De heatsink werkt als hittegeleider en leidt de hitte van de processor weg (naar boven). De heatsink neemt de hitte van de processor op, en de fans die daarop zijn aangesloten blazen als het ware de hitte uit de heatsink. Op deze manier wordt de heatsink gekoeld die telkens hitte ontvangt vanaf de processor. De processor kan de hitte kwijt, de heatsink wordt gekoeld en op deze manier zorg je ervoor dat je processor niet te warm wordt (Thermal Throttling).

Kan ik elke luchtkoeler gebruiken voor mijn processor?​

Tegenwoordig zijn er enorm grote luchtkoelers. Als je van plan bent er een aan te schaffen, check altijd of deze past in jouw computerkast. Dat is niet het enige waar je rekening mee moet houden, namelijk ook compatibiliteit van de luchtkoeler. De luchtkoeler moet aan je moederbord worden vastgemaakt en maakt hiervoor gebruik van brackets. Deze brackets zijn speciaal gemaakt voor bepaalde sockets van een processor. Dus voor de aanschaf van een luchtkoeler dien je altijd even te controleren of jouw socket in de lijst staat van wat de luchtkoeler ondersteund.

Wat zijn de voordelen van luchtkoeling?​

Elke manier van koelen heeft eigen voordelen en als je op het punt staat de koeling van je (nieuwe) gaming pc te kiezen, is het altijd fijn om deze te weten.

Het is goedkoper​

Als je van plan bent om je processor te koelen met een luchtkoeler kan je over het algemeen goedkoper uit zijn dan met een waterkoeler. Als je bezig bent met een budget-pc of je wilt gewoon besparen op bepaalde onderdelen is luchtkoeling de betaalbare optie om toch goede koelprestaties te behalen.

Duurzaamheid​

Omdat er bij een luchtkoeler geen koelvloeistof kan lekken, geen radiators worden gebruikt of een pomp gaat het ook minder snel stuk. Er zijn minder bewegende delen bij een luchtkoeler en dat betekent dat er minder kapot kan gaan.

Makkelijk te installeren​

Er zijn minder handelingen nodig om een luchtkoeler te installen dan bij een waterkoeler. Een luchtkoeler maakt geen gebruik van een pomp, radiators, reservoirs en andere toebehoren. Het kost daarom minder tijd en moeite om de luchtkoeler te installeren op het moederbord.

Veiliger​

Zoals eerder genoemd, een luchtkoeler maakt geen gebruik van koelvloeistof. Dit zorgt ervoor dat het veiliger is dan een waterkoeler, al is het tegenwoordig zo dat de kans op lekkage een stuk kleiner is. Vooral bij AIO-waterkoelers.

Wat is waterkoeling?​

Een andere manier om je processor te koelen is met koelvloeistof, ook wel waterkoeling genoemd. Er zijn twee verschillende manieren van waterkoeling, namelijk het maken van een eigen ‘loop’ zoals we dat noemen of een kant-en-klare waterkoeler te kopen (AIO – All-in-one). Elk type waterkoeling heeft eigen voordelen, maar eerst duiken we dieper in op wat het nou precies is.

Wat is een AIO-waterkoeler?​

Dit is een all-in-one set waterkoeler die meteen klaar is om te gebruiken, het enige wat je ervoor moet doen is het installeren in je computer. Deze waterkoeler is opgebouwd uit een koelblok, wat je bevestigt op de processor (met daartussen koelpasta) en een radiator waar fans aan vastzitten.

Dit systeem werkt met een ingebouwde pomp wat de koelvloeistof doet bewegen in de radiator, de tubes en het koelblok. De plaatsing van deze pomp varieert per AIO en zit soms in het koelblok van de processor, maar in sommige gevallen in de radiator zelf.

De radiator waar de fans aan vastzitten werkt vervolgens op dezelfde manier als bij de luchtkoeler, deze zorgt ervoor dat de hitte van de warme koelvloeistof wordt afgekoeld in de radiator. Dit proces gebeurt in een loop. De warme koelvloeistof gaat vanaf de processor naar de radiator en wordt tijdens dit proces afgekoeld. Als de koelvloeistof eenmaal is aangekomen op het hoogste punt, vloeit het door de pomp weer terug naar de processor en dit herhaalt zichzelf telkens tot jij je pc weer uitzet.

Wat zijn de voordelen van AIO-waterkoeling?​

Eén van de grootste voordelen van een AIO-waterkoeling is dat het makkelijk is te installeren. De pomp wordt met een bracket aangesloten op het moederbord, de fans worden bevestigd aan de radiator en deze maak je vast aan de behuizing, klaar.

Betere koelprestaties​

Als we AIO-waterkoeling vergelijken met luchtkoeling zien we dat AIO-waterkoeling over het algemeen wat beter presteert, zeker als je van plan bent om een processor te gaan overklokken. Ook verhogen AIO-waterkoelingen de ambient temperatuur van je computer niet, wat resulteert in een iets lagere temperatuur voor je videokaart.

Meer ruimte​

Een luchtkoeler kan al snel aardig groot zijn. Een AIO-waterkoeler neemt minder ruimte in beslag waardoor de algemene airflow in je pc beter kan zijn. Of als je een kleine behuizing hebt, kan een AIO-waterkoeler een uitkomst zijn.

Looks​

Dit is een persoonlijke voorkeur, maar een AIO-waterkoeler kan er mooier uitzien dan een luchtkoeler. Tegenwoordig zijn er allerlei opties om een AIO-waterkoeler te personaliseren, bijvoorbeeld met GIF bestanden die op een Lcd-display worden weergegeven.

Minder onderhoud​

Het onderhoud van een AIO-waterkoeling is erg makkelijk. Na het plaatsen hoef je deze in principe niet te onderhouden.

Wat is de beste keuze?​

Er zijn dus twee opties waar je uit kan kiezen, luchtkoeling en waterkoeling voor je processor. Elk type koeling heeft eigen voordelen en qua prestaties verschilt het niet altijd zoveel als dat je misschien verwacht. De keuze voor een lucht- of waterkoeler ligt bij de gebruiker, maar kan onderbouwd zijn met een of meerdere genoemde voordelen.

Er is wel een groot voordeel met waterkoeling ten opzichte van een luchtkoeler, de warmte van de processor wordt echt naar buiten afgevoerd en niet in de behuizing. Dit kan een belangrijke overweging zijn voor jouw keuze. Verder heeft een waterkoeler de mogelijkheid om de temperatuur effectiever te regelen, omdat water de hitte beter kan opnemen.

Het is alleen wel zo dat een waterkoeler meerdere losse onderdelen heeft en daardoor meer geluid maakt, meer kans op defecten en kan duurder uitvallen dan een luchtkoeler.

Wat ga jij kiezen?

Benieuwd naar alle Megekko Academy artikelen? Lees ze allemaal hier.